Śluz w ciąży. Jaki jest śluz przed okresem, po zapłodnieniu i przed porodem?

Śluz szyjkowo-pochwowy pełni niezwykle ważną funkcję w zakresie zdrowia rozrodczego kobiety. Jego ochronne właściwości wzmagają się zwłaszcza w trakcie ciąży, gdy organizm przyszłej mamy (w tym jej drogi rodne) jest bardziej niż zwykle narażony na rozwój infekcji intymnych. W jaki sposób śluz szyjkowy zmienia się wraz z zapłodnieniem? Jak wygląda przed porodem i czy można odróżnić go od upławów, oznaczających zakażenie dróg rodnych? Czym spowodowane jest różowe, zielone bądź żółte zabarwienie śluzu i jakie objawy powinny skłonić ciężarną do szybkiej wizyty u ginekologa?

 

Śluz szyjkowo-pochwowy – czym jest i jakie pełni funkcje?

 

Śluz szyjkowy (nazywany również śluzem szyjkowo-pochwowym) jest wydzieliną gruczołów znajdujących się w obrębie szyjki macicy. Spełnia on kilka funkcji:

 

• chroni narząd rodny przed wnikaniem bakterii, wirusów i grzybów oraz bierze udział w „samoczyszczeniu” pochwy – czyli w procesie, dzięki któremu w pochwie panują właściwe warunki pod względem poziomu pH czy mikrobioty (homeostaza);
• ułatwia odbywanie stosunku seksualnego, dzięki zwiększeniu poślizgu;
• przy staraniach o ciążę, we właściwych dniach cyklu, pomaga plemnikom w przemieszczaniu się do szyjki macicy;
• usprawnia ewakuację krwi miesiączkowej podczas okresu.

 

W trakcie ciąży śluz gęstnieje i w obrębie ujścia szyjki macicy tworzy tak zwany czop śluzowy, zabezpieczający nie tylko wnętrze macicy przed wnikaniem patogenów, ale również przed sączeniem się wód płodowych i przedwczesnym ich odejściem.

 

Jaki jest śluz przed okresem i w pozostałych momentach cyklu kobiecego?

 

U kobiety niebędącej w ciąży możemy obserwować cykliczne zmiany barwy i konsystencji fizjologicznego śluzu szyjkowego. I tak na początku cyklu, tuż po miesiączce, śluz szyjkowy jest dość gęsty i zazwyczaj ma białawą barwę. W miarę upływu czasu staje się coraz bardziej przezroczysty i rozrzedzony – oznacza to, że zbliżają się dni płodne, czyli okres, w którym w przypadku niezabezpieczonego stosunku istnieją największe szanse na poczęcie. Dzieje się tak dlatego, że wodnisty i przezroczysty śluz (jego konsystencja określana jest często jako podobna do struktury surowego białka jaja) pomaga plemnikom dostać się do szyjki macicy bez przeszkód. Po owulacji, czyli po uwolnieniu komórki jajowej, śluz znów zmienia się na gęstszy i kremowy (może on wówczas plamić bieliznę i jest to całkowicie naturalne).

 

Śluz szyjkowy po zapłodnieniu i w ciąży – jak wygląda i czym się charakteryzuje?

 

Po zapłodnieniu, jeszcze przed datą spodziewanej miesiączki, w śluzie szyjkowym mogą pojawić się ślady krwi, barwiąc go na różowo lub brązowo. To tak zwane krwawienie implantacyjne, pojawiające się przy zagnieżdżaniu zarodka w endometrium (wyściółce macicy). Jest ono całkowicie fizjologiczne, natomiast plamienia bądź krwawienia w późniejszych tygodniach ciąży zdecydowanie są sygnałem alarmowym, wymagającym kontroli u ginekologa. Często obecność krwi w śluzie szyjkowym jest po prostu wynikiem przekrwienia szyjki macicy i ścian pochwy, natomiast w niektórych przypadkach może oznaczać problemy z utrzymaniem ciąży, wraz z rozpoczynającym się poronieniem.

 

Ogólnie rzecz biorąc, w trakcie ciąży śluz szyjkowy gęstnieje i staje się biały, mleczny lub żółtawy. Wynika to z konieczności jeszcze lepszej ochrony dróg rodnych przed infekcjami, a także z potrzeby utworzenia czopu śluzowego w szyjce macicy, zabezpieczającego – tak, jak zostało to już wspomniane

 

Prawidłowy śluz szyjkowo-pochwowy a upławy – jak je rozróżnić?

 

Śluz szyjkowy w ciąży jest dość gęsty, mlecznobiały lub żółtawy, nie wydziela nieprzyjemnego zapachu i jego obecności nie towarzyszą żadne dolegliwości. Niestety, czasem obserwuje się niepożądane zmiany w jego wyglądzie i konsystencji, które mogą świadczyć o rozwijającej się infekcji lub innych problemach. I tak:

 

• śluz szyjkowy różowy lub zabarwiony krwią wymaga zawsze kontaktu z ginekologiem, natomiast żywoczerwone krwawienie – jak najszybszego udania się do szpitala;
• śluz o konsystencji serka wiejskiego, ale jednocześnie bez zapachu, z towarzyszącym mu świądem sromu oznacza zazwyczaj infekcję grzybiczą – wymagającą właściwego leczenia;
• śluz o mlecznej konsystencji i nieprzyjemnym, rybim zapachu może świadczyć o rozwoju waginozy bakteryjnej, co także jest stanem wymagającym interwencji medycznej;
• śluz zielonkawy lub żółtawy, o nieprzyjemnym zapachu i pieniącej się konsystencji, jest objawem zakażenia rzęsistkiem;
• upławy z zawartością ropy, ciągnące się i o nieprzyjemnym zapachu także są symptomami infekcji intymnych – w tym chlamydii czy rzeżączki.

 

Jeszcze jednym niepokojącym objawem będzie pojawienie się dużych ilości wodnistego śluzu – może on bowiem świadczyć o sączeniu się wód płodowych, które jest oczywiście zjawiskiem niepożądanym, wymagającym interwencji medycznej.

 

Źródła:

1. Knapik, A. Olejek, Analiza wydzieliny szyjkowo-pochwowej w diagnostyce przedwczesnego pęknięcia błon płodowych [w:] Ginekologia Polska 1/2011
2. M. Biela, dr n. med. M. Szafarowska, Diagnostyka ciąży [w:] Ginekologia po Dyplomie 02/2017
3. Dr med. A. Bacz, Zmiany fizjologiczne u kobiet w ciąży [w:] Medycyna Praktyczna, 14.06.2021
4. Wielgoś, B. Pietrzak, Bacterial vaginosis – diagnostyka i leczenie [w:] Przegląd Menopauzalny 5/2012
5. Czajka, Standardy postępowania w przedwczesnym zakończeniu ciąży [w:] Borgis – Nowa Medycyna 1/2004
6. Mgr farm. E. Drelich, Kolor, zapach i konsystencja: co mówią ci upławy o twoim zdrowiu intymnym [w:] nowafarmacja.pl, 27.11.2023
7. Lek. E. Stefanowicz, Czym są upławy? [w:] Medycyna prakt