Co to jest pregnezja? Przedstawiamy amnezję ciążową

17/02/2023

Pregnezja, baby brain, amnezja ciążowa – każda z tych nazw odnosi się do zaburzenia poznawczego, które towarzyszy ponad połowie ciężarnych. Amnezja w ciąży może odpowiadać za przykre, a często i krępujące kłopoty z pamięcią, takie jak mylenie imienia znajomej osoby, uciekanie z pamięci losowych słówek, zapominanie o obowiązkach czy poczucie dezorientacji i problemy z koncentracją. A dokładniej – co to jest pregnezja? Czy można jakoś załagodzić jej objawy? Wyjaśniamy!

Spis treści:

Co to jest pregnezja?

Termin „pregnezja” najlepiej tłumaczy określenie „amnezja w ciąży”; nazwa ta pochodzi zresztą od angielskich „pregnancy” (ciąża) i „amnesia” (amnezja). To zatem nic innego jak zespół objawów dotyczących problemów z pamięcią i koncentracją, który może towarzyszyć ciężarnym. Kobiety w tym wyjątkowym okresie swojego życia często uskarżają się na to, że dotychczasowe aktywności wymagające pracy mózgu sprawiają im spore trudności; i to nawet jeśli wcześniej wykonywały je z automatu. Przyszłe mamy mogą odczuwać kłopoty dotyczące funkcji poznawczych oraz motoryki dużej i małej, takie jak:

niemożność utrzymania uwagi na jednej sprawie – np. zaczynanie jednej czynności przed wykonaniem drugiej, szybkie zmienianie tematu rozmowy lub zapominanie, o czym była mowa,
zapominanie słów, imion, terminów czy o konieczności wykonania obowiązków itd.,
popełnianie nietypowych dla siebie sprzed ciąży błędów – takich jak wychodzenie z domu w dwóch różnych butach, odkładanie przedmiotów w absurdalne miejsca, przyjechanie do sklepu samochodem i powrót pieszo/komunikacją miejską etc.,
trudności w nauce, czytaniu ze zrozumieniem,
wypadanie przedmiotów z rąk,
przejęzyczenia,
obniżona koordynacja ruchowa,
problem z trafieniem kluczykiem do zamka w drzwiach
i wiele, wiele innych.

Co lekarze mówią na temat pregnezji?

Odpowiedź na pytanie, co to jest pregnezja, nie została jeszcze postawiona z medycznego punktu widzenia. Choć nie ulega wątpliwości, że ogromna liczba przyszłych mam mówi o problemach z koncentracją, pamięcią czy motoryką, to specjaliści wciąż nie odkryli jednoznacznych przyczyn występowania amnezji i ciąży.

W 2018 roku na łamach australijskiego dziennika medycznego „Medical Journal of Australia” zostały jednak opublikowane bardzo ciekawe wyniki aż 20 badań dotyczących zaburzeń funkcji poznawczych w czasie ciąży, przeprowadzonych przez J. Davies, J. A. Lum, H. Skouteris, L. K. Byrne oraz M. J. Hayden. W badaniach wzięło udział 709 kobiet w ciąży (grupa badana) oraz 521 kobiet niebędących w ciąży (grupa kontrolna). Wnioski były następujące:

ogólne funkcjonowanie poznawcze, funkcje wykonawcze oraz pamięć były w przypadku ciężarnych istotne gorsze niż u kobiet z grupy kontrolnej,
powyższe dotyczy szczególnie kobiet w trzecim trymestrze ciąży,
u kobiet będących w pierwszych dwóch trymestrach ciąży nie zauważono istotnej różnicy w funkcjach poznawczych i wykonawczych oraz kondycji pamięci względem kobiet z grupy kontrolnej,
odnotowano natomiast spadek w badanych obszarach między pierwszym a drugim trymestrem ciąży.

Godne uwagi są również wyniki kontrolowanego badania funkcjonowania neuropsychologicznego kobiet w ciąży i po porodzie, którego autorami są: D. M. Logana, K. R. Hill, R. Jones, J. Holt-Lunstad oraz M. Larsona. W tym przypadku 42 kobiety, z czego część była w 3. trymestrze ciąży, a część około 3 miesiące po porodzie, poddano badaniom pod kątem kondycji ich pamięci, zdolności do utrzymywania uwagi, skupienia się, umiejętności wzrokowo-przestrzennych oraz funkcji wykonawczych, a także nastroju oraz ogólnej jakości życia. Wyniki zostały porównane z takimi samymi badaniami przeprowadzonymi na grupie kontrolnej składającej się z kobiet niebędących ani w ciąży, ani niedługo po porodzie. Wnioski były następujące:

same badania nie wykryły znaczących różnic w domenach neuropsychologicznych między grupą badaną a kontrolną,
grupa badana częściej zgłaszała jednak sama z siebie problemy z pamięcią niż grupa kontrolna,
grupa badana miała gorszy nastrój oraz gorszą ogólną jakość życia niż grupa kontrolna.

Amnezja w ciąży - jak sobie z nią radzić?

Czy da się coś zrobić, by nie stracić głowy w wyniku pregnezji? Ponieważ przyczyny tak zwanego baby brain nie są do końca znane, to nie odkryto jeszcze również, jak dokładnie sobie radzić z objawami amnezji w ciąży. Jednak lekarki z teksańskiego centrum medycznego UT Southwestern Medical Center, położna i ginekolog R. Horsager-Boehrer oraz psychiatrka L. Lacritz w swojej publikacji „Is ‘pregnancy brain’ real or just a myth?” (z ang. „Czy »mózg ciążowy« jest prawdziwy, czy tylko mit?”) wskazują kilka metod, które mają wspomagać pracę mózgu w okresie pregnezji:

spisywanie listy rzeczy do zrobienia,
spanie w wolnych chwilach,
zrezygnowanie z nadmiaru zadań,
unikanie stresu,
proszenie o pomoc w wykonywaniu codziennych czynności.

Warto również pamiętać o suplementacji, której organizm w ciąży potrzebuje. Lekarze są zgodni co do tego, że przyszłe mamy powinny przyjmować suplement diety z kwasem DHA. To jeden z najważniejszych składników diety kobiet ciężarnych oraz w okresie laktacji, kwas DHA wspomaga bowiem utrzymanie prawidłowego funkcjonowania mózgu matki, a także prawidłowego rozwoju mózgu u płodu i niemowląt karmionych piersią.

Bibliografia:

https://utswmed.org/medblog/pregnancy-brain/ (dostęp 02.2023)
https://gemini.pl/poradnik/ciaza-i-porod/problemy-z-pamiecia-w-ciazy-to-moze-byc-pregnezja/ (dostęp 02.2023)
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/29320671/ (dostęp 02.2023)
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24820853/ (dostęp 02.2023)

Powrót do listy artykułów