Poród przedwczesny – czynniki ryzyka

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia co roku w wyniku przedwczesnego porodu na świat przychodzi około 15 mln dzieci. Stanowi to od 5 do 18% wszystkich porodów na świecie¹. Poród przedwczesny, mimo postępu w dziedzinie ginekologii i położnictwa, nadal jest wyzwaniem dla specjalistów, ponieważ nie istnieją skuteczne metody jego rozpoznania². Jakie czynniki wpływają na występowanie porodów przedwczesnych? Czy i kiedy bezpieczny jest taki poród?

• Co to jest poród przedwczesny?
• Co może wywołać przedwczesny poród?
• Inne przyczyny przedwczesnego porodu
• Poród przedwczesny – jak rozpoznać?

Co to jest poród przedwczesny?

Oczekiwanie na narodziny dziecka to czas niezwykły dla każdej kobiety. Istnieje jednak ewentualność pewnych powikłań, które mogą stanowić zagrożenie dla życia matki i dziecka. Jednym z nich jest przedwczesny poród – to jedna z najczęstszych form powikłań występujących w przebiegu ciąży³. Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia, za poród przedwczesny uznaje się zakończenie ciąży w okresie od 22. do 37. jej tygodnia. Dzieci urodzone w tak szerokim przedziale czasowym mają różne szanse przeżycia – im krócej dziecko znajdowało się w łonie matki, tym bardziej szanse te maleją⁴.

W zależności od stopnia zaawansowania można wyróżnić trzy fazy porodu przedwczesnego⁴:

• zagrażający poród przedwczesny – początkowa faza porodu przedwczesnego, którą można zatrzymać; charakteryzuje się ona wieloma objawami;
• poród przedwczesny w toku – zaawansowana faza porodu przedwczesnego, jest trudna do zatrzymania;
• poród przedwczesny dokonany – zakończenie ciąży.

Co może wywołać przedwczesny poród?

Każde zagrożenie dla matki i dziecka jest ogromnym stresem. Warto więc poznać najczęstsze przyczyny przedwczesnego porodu . Na przedwczesne zakończenie ciąży wpływ ma bardzo wiele czynników, ale badania dowiodły, że istnieją cztery główne mechanizmy, które mogą doprowadzić do zakończenia ciąży przed terminem⁴. Są to:

• stres
• zakażenie i stan zapalny,
• krwawienie wewnątrzmaciczne,
• nadmierne rozciągnięcie macicy.

Jak wskazują niektóre badania, czynnikiem podwyższającym ryzyko porodów przedwczesnych może być również zbyt młody wiek matki, rasa, a także używki stosowane w ciąży⁵.

Inne przyczyny przedwczesnego porodu

Do innych czynników ryzyka porodu przedwczesnego zaliczyć można: samoistną przedwczesną czynność porodową, przedwczesne pęknięcie błon płodowych, ciążę bliźniaczą, wadę wrodzoną macicy, niewydolność ciśnieniowo-szyjkową, nadciśnienie w ciąży, łożysko przodujące i narządowe choroby matki⁴. Zagrożenie przedwczesnym porodem wynikać może również z przebytych wcześniej poronień i porodów przedwczesnych, a także z odstępów między kolejnymi ciążami krótszych niż 6 miesięcy, zapłodnienia pozaustrojowego, palenia papierosów lub picia alkoholu w czasie ciąży, cukrzycy, stresującej pracy, urazów, niedowagi lub nadwagi, wieku ojca powyżej 45. roku życia i nieprawidłowego odżywiania się². Ważne jest więc, by dostarczać matce i dziecku odpowiednich składników odżywczych. W przypadku braków lub trudności dostarczenia ich w diecie można  posiłkować się specjalnymi suplementami diety dla kobiet w ciąży, na przykład produktem MamaDHA Premium +, który zawiera najważniejsze witaminy i mikroelementy.

Poród przedwczesny – jak rozpoznać?

Istnieje kilka metod przewidywania przedwczesnych porodów i zapobiegania im. Najważniejsza jest ocena ryzyka porodu przedwczesnego, badanie szyjki macicy, ocena czynności skurczowych macicy, badanie macicy, łożyska i błon płodowych oraz identyfikacja markerów biochemicznych⁴. Diagnoza porodu przedwczesnego dokonywana jest w warunkach szpitalnych i opiera się na analizie regularności skurczów macicy. Niestety wczesne wykrycie porodu przedwczesnego nie jest proste, ponieważ objawy występują w postaci nieznacznie nasilonej i mogą być właściwe również dla ciąży o prawidłowym przebiegu².

 Opracowano na podstawie:

1. K. Milanowska-Koloch, Niewydolność cieśniowo-szyjkowa: diagnostyka i leczenie, „Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie” 2014, 4 , s. 374–380.
2. A. Bacz, Poród przedwczesny, http://ciaza.mp.pl/porod/75436,porod-przedwczesny (dostęp: 10.03.2021).
3. K. Czajkowski, Diagnostyka porodu przedwczesnego, „Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia” 2009, 2(3) , s.165–168.
4. R. Czajka, Standardy postępowania w przedwczesnym zakończeniu ciąży, „Nowa Medycyna” 2004, 1 .
5. I. Gałązka, K. Mynarska, M. Majchrzak, Diagnostyka i terapia porodu przedwczesnego, „Zdrowie i Dobrostan” 2015, 1 , s. 91–101.