Badanie moczu w ciąży

Badanie ogólne moczu w ciąży wykonuje się rutynowo aż siedem razy (co miesiąc) oraz zawsze wtedy, gdy występują niepokojące objawy. Jeśli jego wyniki są nieprawidłowe, lekarz zleca również posiew moczu, czyli badanie mikrobiologiczne umożliwiające rozpoznanie drobnoustrojów, które spowodowały zakażenie układu moczowego. Dowiedz się, jak prawidłowo pobrać mocz do badań, aby były one miarodajne.

• Zakażenia układu moczowego u kobiet w ciąży
• Kiedy wykonuje się badanie moczu w ciąży?
• Jak pobrać mocz do badania?
• Wyniki badania moczu w ciąży

Zakażenia układu moczowego u kobiet w ciąży

Zakażenie układu moczowego (ZUM) to obecność chorobotwórczych bakterii (lub innych drobnoustrojów) w drogach moczowych. Najczęściej są to Gram-ujemne pałeczki jelitowe z rodziny Enterobacteriaceae, zwłaszcza Escherichia coli. ZUM zdecydowanie częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn, głównymi powodami tego są krótka cewka moczowa oraz mała odległość pomiędzy odbytem a ujściem cewki.

Ciąża jest jednym z czynników, które zwiększają ryzyko pojawienia się zakażenia układu moczowego. Zmniejszone napięcie mięśniówki pęcherza moczowego oraz ucisk powiększającej się macicy na moczowody, występujące u około 90% ciężarnych, powodują zastój moczu i jego cofanie się do moczowodów. Dodatkowo u części przyszłych mam występuje glikozuria (glukoza w moczu) i upośledzone zagęszczanie moczu, co również sprzyja infekcjom dróg moczowych.

Ponieważ nieleczony ZUM w ciąży może prowadzić do wystąpienia takich powikłań, jak przedwczesny poród lub niska masa ciała noworodka, jego wczesne rozpoznanie i wdrożenie odpowiedniej terapii są bardzo istotne. Niestety objawy zwiastujące zakażenie układu moczowego mogą być mylone z fizjologicznymi objawami ciąży, ponadto część infekcji przebiega całkowicie bezobjawowo (bezobjawowy bakteriomocz występuje u około 2–13% ciężarnych). Dlatego też ważne jest wykonywanie badania moczu w ciąży nawet wtedy, gdy nie występują żadne dolegliwości.

Spodziewasz się dziecka lub planujesz zajście w ciążę? Poznaj suplement MamaDHA zawierający 4 składniki o potwierdzonym pozytywnym wpływie na matkę i dziecko: https://mamadha.pl/#mama-dha.

Kiedy wykonuje się badanie moczu w ciąży?

Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników badanie ogólne moczu w ciąży należy wykonać:

• do 10. tygodnia,
• w 11–14. tygodniu,
• w 15–20. tygodniu,
• w 21–26. tygodniu,
• w 27–32. tygodniu,
• w 33–37. tygodniu,
• w 38–39. tygodniu.

Ponadto wskazaniem do badania na cito są objawy sugerujące zakażenie dróg moczowych, takie jak: częstomocz, parcie na pęcherz, ból i pieczenie podczas mikcji, bóle podbrzusza.

Jak pobrać mocz do badania?

Aby wykonać badanie ogólne moczu bądź posiew moczu w ciąży, należy pobrać próbkę uryny. Żeby wynik był miarodajny, trzeba to zrobić we właściwy sposób, mianowicie:

1. Mocz musi być pobrany do czystego, najlepiej jałowego pojemniczka (można go kupić w aptece).
2. Powinien być to mocz poranny, czyli oddany tuż po przebudzeniu. W przypadku kobiet wstających do toalety w nocy warto postarać się, aby próbka została pobrana po minimum 4 godzinach od ostatniej mikcji.
3. Bezpośrednio przed oddaniem moczu należy umyć ręce, a następnie podmyć okolice intymne.
4. Mocz do badania powinien pochodzić z tzw. strumienia środkowego (pierwszych kilka kropel oddaje się do toalety).
5. Pojemnik należy wypełnić w 1/2 do 2/3 jego objętości.
6. Badanie laboratoryjne moczu powinno być wykonane do 2 godzin od pobrania próbki.

Wyniki badania moczu w ciąży

Na zakażenie układu moczowego u ciężarnych mogą wskazywać:

• obecność białka > 300 mg na dobę (najczęściej uznaje się, że konsultacji z lekarzem wymagają już wyniki powyżej 260 mg na dobę),
• obecność leukocytów > 5 w polu widzenia,
• nabłonki płaskie > 3 w polu widzenia,
• obecność bakterii,
• obecność azotynów,
• podwyższony ciężar właściwy moczu w ciąży (prawidłowo powinien on mieścić się w przedziale 1,005–1,030).

W przypadku nieprawidłowego wyniku badania ogólnego konieczne jest wykonanie posiewu moczu. Jest to badanie mikrobiologiczne, które wykrywa i identyfikuje patogeny powodujące zakażenie dróg moczowych, a także ich lekooporność (antybiogram). Umożliwia ono wdrożenie skutecznego leczenia i zapobiegnięcie powikłaniom, takich jak odmiedniczkowe zapalenie nerek.

Warto zapamiętać, że prawidłowy mocz jest przejrzysty, ma kolor słomkowożółty do bursztynowego i lekko kwaśny odczyn pH (pomiędzy 4,8 a 7,4). Niewielka ilość glukozy w moczu w ciąży nie stanowi powodu do niepokoju, jeżeli jednak jest ona obserwowana podczas kilku badań i widoczny jest wzrost jej stężenia, konieczna jest konsultacja z lekarzem prowadzącym ciążę.

 

Bibliografia:

1. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie opieki przedporodowej w ciąży o prawidłowym przebiegu.
2. Hryniewicz, M. Holecki [red.], Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych, „Narodowy Program Ochrony Antybiotyków na lata 2011–2015”.
3. Moczulski, Leczenie zakażeń układu moczowego u kobiet w ciąży, „Medycyna po Dyplomie” 2012, nr 10.