Zapotrzebowanie na jod w czasie ciąży

13/03/2021

  • Dieta przyszłej mamy
  • Zdrowie

Jod jest ważnym składnikiem w diecie człowieka. Podczas ciąży zapotrzebowanie na ten pierwiastek znacznie wzrasta.

Spis treści:

Jod dla ciężarnych - dlaczego jest taki ważny?

Brak witaminy A, jodu i żelaza to najczęstsze niedobory w organizmie2. Jod pomaga w prawidłowej produkcji hormonów tarczycy, w tym tyroksyny. W trakcie ciąży wzrasta na nią zapotrzebowanie, ponieważ trzeba zapewnić jej wymaganą dawkę zarówno matce, jak i płodowi. Z tego powodu w czasie ciąży zwiększa się również podaż jodu. Szczególnie na początku ciąży (w pierwszym trymestrze), aby tarczyca funkcjonowała prawidłowo, organizm matki potrzebuje dużo więcej tyroksyny niż zwykle. Uzupełnianie jodu jest bardzo ważne, ponieważ jest on transportowany do płodu. Ponadto ciężarna traci jod wraz z moczem1.

Efekty profilaktyki jodowej

WHO oraz Międzynarodowa Komisja ds. Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu stwierdziły, że Polska zajmuje miejsce w grupie krajów o wystarczającej podaży jodu na poziomie populacyjnym. Sytuacji dopomógł fakt wprowadzenia profilaktyki jodowej, czyli jodowania soli kuchennej oraz odżywek dla niemowląt3. Dzięki temu udało się:

  • zlikwidować wole endemiczne wśród młodzieży szkolnej w wieku 6–12 lat,
  • zmniejszyć częstość występowania wola w starszej grupie wiekowej i u dorosłych, a zwłaszcza u kobiet w ciąży,
  • wpłynąć na spadek częstości przejściowej niedoczynności tarczycy u noworodków,
  • zahamować wzrost zapadalności na zróżnicowanego raka tarczycy u dorosłych3.

Jaka powinna być dawka jodu w ciąży?

Czynność tarczycy jest regulowana za pomocą TSH. Dobowe zapotrzebowanie na jod u kobiet w ciąży wynosi 250 mikrogramów, a u karmiących – około 300 mikrogramów1.

Jod w ciąży - brać czy nie?

Przyjmowanie jodu w postaci suplementów diety dla ciężarnych jest zalecane wszystkim ciężarnym kobietom, niezależnie od tego, czy cierpią na choroby tarczycy czy też są zdrowe. Korzyści z przyjmowania suplementów jodu przeważają nad ryzykiem. Jeśli w trakcie suplementacji jodem u ciężarnej powiększą się wole, problem ten ustąpi po porodzie. Objętość narządu zwiększa się, ponieważ w trakcie ciąży wole staje się bardziej ukrwione i koncentruje stężenie innych czynników wzrostowych5.

Problemy z tarczycą w ciąży

Jeśli kobieta w ciąży cierpiała już wcześniej na choroby tarczycy, istnieje konieczność przyjmowania leków hormonalnych, które zazwyczaj mają na celu wyrównanie poziomu tyroksyny. Choroby tarczycy mają również tendencję do nasilania się w trakcie ciąży, a czasami są diagnozowane po porodzie.

Istnieje również odrębna postać poporodowego zapalenia tarczycy (może dawać objawy zarówno nadczynności, jak i niedoczynności). Jest jednak szansa na ustąpienie zapalenia, dlatego standardowo wprowadza się kontrolę TSH w 6. tygodniu po porodzie, a czasem zmienia się leki6.

 

Opracowano na podstawie:

  1.  A. Bacz, Zapotrzebowanie na jod w okresie ciąży, http://ciaza.mp.pl/przebiegciazy/61949,zapotrzebowanie-na-jod-w-okresie-ciazy (dostęp: 30.01.2023).
  2. J. Socha, J. Piotrowska-Jastrzębska, P. Socha, Niedobory żywieniowe jodu – konsekwencje kliniczne, „Nowa Pediatria” 2004, 1, s. 36–40.
  3. Z. Szybiński, Sytuacja profilaktyki jodowej w Polsce w świetle ostatnich rekomendacji WHO dotyczących ograniczenia spożycia soli, „Pediatric Endocrinology, Diabetology and Metabolism” 2009, 15 (2), s. 103–107.
  4. H. Jastrzębska, Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób tarczycy u kobiety ciężarnej i w okresie poporodowym, „Postępy Nauk Medycznych” 2008, 2, s. 105–114.
  5. J. Belowski, Tarczyca a ciąża, https://www.endokrynologia.net/poradnik-pacjenta/wpis/tarczyca-ciaza (dostęp: 30.01.2023).
Powrót do listy artykułów

Powiązane artykuły