Jaka jest rola witaminy D w ciąży?

Witamina D jest nazywana „witaminą słońca”, ponieważ czerpana jest głównie z tego źródła. W polskiej populacji panuje dość duży niedobór witaminy D u przedstawicieli najróżniejszych grup wiekowych. Badania pokazują, że blisko 83% Polek cierpi na niedobór tej witaminy¹. 

• Niedobór witaminy D
• Niedobory witaminy D
• Suplementy w ciąży
• Rola witaminy D

Niedobór witaminy D

Wydaje się, że niedobór witaminy D bierze się ze zbyt rzadkiego przebywania na słońcu, ponieważ witamina ta jest w 80% syntetyzowana w skórze. Nie jest to jednak takie proste – w Polsce jest nie tylko zbyt małe nasłonecznienie, ale również niekorzystne położenie geograficzno-klimatyczne. To sprawia, że przebywanie na zewnątrz nie wystarczy do zapewnienia sobie właściwej dawki witaminy¹. Poza tym stosowanie kremów z wysokim filtrem osłabia działanie słoneczne i produkcję cennej witaminy. Gorzej  jest też ona syntetyzowana u osób otyłych oraz z ciemną karnacją skóry.

W roku 2013 międzynarodowe stowarzyszenia medyczne ustaliły dawki witamin dla mieszkańców Europy. Organizacje zalecają, żeby osoby dorosłe od października do kwietnia lub maja przyjmowały dziennie co najmniej 800-2000 IU witaminy D. Osoby starsze (po 60. roku życia) powinny stosować taką dawkę przez cały rok¹. Kobiety w ciąży, aby zapewnić dziecku odpowiedni poziom witaminy, potrzebują witaminy D w ilości podobnej lub większej³.

Niedobory witaminy D

Witamina D powstaje w skórze, gdzie dzięki działaniu promieniowania ultrafioletowego światła słonecznego zachodzi jej produkcja. Przyjmowanie witaminy D m.in. pomaga w utrzymaniu zdrowych kości, pomaga w prawidłowym wchłanianiu wapnia i fosforu oraz wspiera prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego. Witaminę D można znaleźć w:

• rybach (najwięcej w tych tłustych, np. węgorzach, śledziach),
• żółtkach jajek,
• wątrobie,
• roślinach,
• niektórych produktach spożywczych (np. mleku)².

Suplementy w ciąży

Na niedobory witaminy D są narażone zarówno kobiety w ciąży, jak i kobiety karmiące. Trzeba pamiętać o odpowiedniej dawce, a  najlepiej zadbać o jej właściwy poziom jeszcze przed ciążą.

Niedobór witaminy D₂ i D₃ w ciąży, a także w okresie karmienia, jest powszechny. 

Stężenie witaminy D w mleku matki odpowiada stężeniu we krwi, tak, że dzieci karmione piersią przez matki z niedoborem witaminy D są również narażone na ten niedobór² .

Rola witaminy D

Warto pamiętać o przebywaniu na słońcu w okresie od kwietnia do października, również w przypadku kobiet ciężarnych. 
Dobór prawidłowej dawki suplementu, byłby zdecydowanie łatwiejszy u kobiety ciężarnej, po przeprowadzeniu badania krwi określającego jej aktualne stężenie w surowicy, są to jednak badania znacznie wykraczające poza standard opieki okołoporodowej. 

W świetle aktualnej wiedzy lekarze zalecają⁵:

• w okresie ciąży i laktacji u kobiet bez obciążeń sugerujących deficyt wit. D i prawidłowym BMI -  suplementację 1500 -2000 IU wit. D/dobę,
• u kobiet o wskaźniku masy ciała (BMI, body mass index) > 30 kg/m2 rozważenie przez lekarza zastosowania dawki do 4000 IU/dobę.

Witaminę D trudno jest przedawkować, ale trzeba być ostrożnym, jeśli jednocześnie przyjmuje się duże dawki wapnia. Maksymalna bezpieczna dla zdrowia dawka dzienna to 4000 IU2. 

Bezpieczne dla ciężarnej kobiety i dziecka preparaty mogą zawierać witaminę D, kwas foliowy, jod i kwasy DHA – na przykład Mama DHA i Mama DHA Premium+. Suplementy te są odpowiednie także dla kobiet karmiących.

 

Opracowano na podstawie: 

1. Z. Wojtasiński, Eksperci: niemal każdy Polak powinien zażywać witaminę D, http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news,401151,eksperci-niemal-kazdy-polak-powinien-zazywac-witamine-d.html (dostęp: 09.03.2021).

2. A. Bacz, Suplementacja witaminy D u kobiet w ciąży, http://ciaza.mp.pl/przebiegciazy/61928,suplementacja-witaminy-d-u-kobiet-w-ciazy, (dostęp: 09.03.2021).

3. J. Czech-Kowalska, E. Wietrak, M. Popiel, Znaczenie witaminy D w okresie ciąży i laktacji, https://www.researchgate.net/profile/Justyna_Czech-Kowalska/publication/277307786_Znaczenie_witaminy_D_w_okresie_ciazy_i_laktacji_Role_of_vitamin_D_in_pregnancy_and_lactation/links/5566d13c08aec22682ff2319/Znaczenie-witaminy-D-w-okresie-ciazy-i-laktacji-Role-of-vitamin-D-in-pregnancy-and-lactation.pdf (dostęp: 09.03.2021).

4. J. Charzewska, J. Łukaszkiewicz et al. [opracowanie zbiorowe], Polskie zalecenia dotyczące profilaktyki niedoborów witaminy D – rok 2009, https://www.ptgin.pl/sites/default/files/page-2019/Profilaktyka%20niedobor%C3%B3w%20witaminy%20D%20%282009%29_0_0.pdf (dostęp: 09.03.2021)5

5. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, 2020, https://www.ptgin.pl/sites/default/files/page-2020/REKOMENDACJE%20PTGIP%20SUPLEMENTY%20W%20CI%C4%84%C5%BBY%202020-07-28%20bo.pdf (dostep 09.03.2021)