Kwas DHA – czym jest i jak wpływa na ciążę?

O zapotrzebowaniu organizmu na kwasy tłuszczowe i o ich ważnej roli w diecie mówi się bardzo dużo. Kwasy tłuszczowe dzielą się na nasycone i nienasycone – te pierwsze nie zawierają podwójnych wiązań atomów węgla w cząsteczce, te drugie – zawierają je. Niektóre nienasycone kwasy tłuszczowe odgrywają kluczową rolę w organizmie człowieka, są budulcem komórek, odpowiadają za najważniejsze procesy życiowe, m.in. funkcjonowanie układu nerwowego. Do tej grupy zalicza się kwas DHA - kwas dekozaheksaenowy- należący do kwasów tłuszczowych Omega 3, tak ważny dla rozwoju płodu¹.

• Kwas DHA
• Kwas DHA – niedobory
• Kwas DHA w ciąży

Kwas DHA

Kwas DHA (kwas dokozaheksaenowy) i kwas EPA (kwas eikozapentaenowy) to wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Są to pochodne kwasu linolenowego, należącego do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Kwas DHA i kwas EPA znajdują się w tłustych rybach – makreli, łososiu, śledziu. Należy przy tym pamiętać, że będąc w ciąży nie powinno się spożywać surowych ryb. Kwas DHA wpływa m.in. na:

• utrzymanie prawidłowego funkcjonowania mózgu,
• utrzymywanie prawidłowego widzenia,
• prawidłowy rozwój mózgu i płodu i niemowląt karmionych piersią.

Korzystne działanie występuje w przypadku spożywania 200 mg DHA dziennie ponad zalecane dzienne spożycie kwasów tłuszczowych omega-3 dla dorosłych, tj.: 250 mg DHA i EPA.

Kwas DHA – niedobory

Nienasycone kwasy tłuszczowe są niezbędnym elementem diety człowieka. Optymalne spożycie dzienne DHA i EPA wynosi 200mg dziennie³. Najbardziej narażone na niedobory są²:

• płód w łonie matki,
• dzieci w okresie intensywnego wzrostu,
• osoby żyjące w stresie,
• osoby, które doświadczyły urazów,
• osoby cierpiące na infekcje oraz będące w okresie rekonwalescencji,
• osoby cierpiące na zaburzenia wchłaniania i trawienia (np. seniorzy lub osoby po operacyjnym usunięciu odcinka jelit).

Ze względu korzystny wpływ kwasów DHA oraz  możliwe niedobory w populacji, zalecana jest suplementacja DHA, szczególnie u kobiet w ciąży.

Kwas DHA w ciąży

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe są szczególnie ważne dla płodu. Najważniejszy z nich to kwas DHA, którego właściwa podaż decyduje o prawidłowym rozwoju mózgu i oczu płodu oraz  niemowląt karmionych piersią. Natomiast kwas AA (arachidonowy) wpływa na rozwój układu nerwowego, pokarmowego i odpornościowego u płodu⁴. Kwasy DHA przenikają do płodu wraz z mlekiem matki. Jak jednak ustalono, kobiety w ciąży spożywają zbyt mało tłuszczów omega-3 w stosunku do tłuszczów omega-6. Proporcja ta powinna kształtować się w stosunku 1:5 (n3:n6), a najczęściej jest to 1:15 (n3:n6)⁵. Dlatego Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników rekomenduje suplementację co najmniej 200 mg DHA dziennie u wszystkich ciężarnych, a u kobiet spożywających małe ilości ryb w ciąży i okresie przedkoncepcyjnym zaleca rozważenie stosowanie większych dawek DHA⁵.

Zalecane proporcje spożycia kwasów omega-6 i omega-3 w diecie matki i dziecka przeciwdziałają²:

• przedwczesnym porodom,
• niewielkiej masie ciała noworodka,
• słabemu rozwojowi centralnego układu nerwowego,
• słabym zdolnościom adaptacji, obniżonej koncentracji i zdolności zapamiętywania u dzieci,
• alergii i zapaleniom atopowym skóry dzieci,
• agresji oraz depresji dzieci i matek.

 

Opracowano na podstawie:

1. K. Karłowicz-Bodalska, T. Bodalski, Nienasycone kwasy tłuszczowe, ich właściwości biologiczne i znaczenie w lecznictwie, „Postępy Fitoterapii” 2007, 1, s. 46–56.

2. M. Dudzisz-Śledź, A. Śledź, P. Jażdżewski, Nienasycone kwasy tłuszczowe a zdrowie człowieka, „Medycyna Rodzinna” 2006, 4, s. 78–81.

3. Populacyjne cele żywieniowe i cechy stylu życia zgodne z zaleceniami EURODIET, [w:] P. Gajewski (red.), Interna Szczeklika, wyd. Medycyna Praktyczna 2016, tabela 6-1 

4. A. Harton, A. Choroszewska, D. Gajewska, J. Myszkowska-Ryciak, Spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych przez kobiety ciężarne, „Problemy Higieny Epidemiologicznej” 2013, 94 (3), s. 605–609.

5. E.Kurowska, Kwasy tłuszczowe Omega 3 i Omega6, https://poznajsienatluszczach.pl/2016/02/04/kwasy-tluszczowe-omega-wlasciwosciach/ (dostęp: 09.03.2021)