Ból podbrzusza w ciąży – co może oznaczać?

Ból podbrzusza w ciąży to jeden z tych objawów, który zdecydowanie może stresować i martwić przyszłą mamę, dlatego warto wiedzieć, które dolegliwości faktycznie stanowią powód do niepokoju, a które świadczą o fizjologicznych zmianach w ciele kobiety, zachodzących wraz z rozwojem płodu. Przyczyny bólu brzucha w ciąży mogą być różne, choć zazwyczaj są spowodowane rosnącą macicą, rozciągającymi się więzadłami (co powoduje dodatkowy ból w pachwinach), a także typowymi, ciążowymi dolegliwościami – wzdęciami i zaparciami.

W jaki sposób rozpoznać ból podbrzusza o charakterze fizjologicznym, a kiedy udać się do lekarza? Co może powodować ból na poszczególnych etapach ciąży? Odpowiedzi na te i inne pytania związane z najczęstszymi przyczynami bólu brzucha u kobiet ciężarnych znajdziesz poniżej. Zapraszamy do lektury!

 

Ból podbrzusza w pierwszym trymestrze ciąży

Ból podbrzusza w pierwszym trymestrze ciąży może mieć bardzo różne przyczyny. Jedną z nich – występującą w okolicach czwartego tygodnia ciąży (czyli na około dwa tygodnie po owulacji), są tak zwane bóle implantacyjne, pojawiające się w momencie zagnieżdżania się zarodka w endometrium macicy. Bólom tym może towarzyszyć delikatne plamienie, które nie powinno stanowić powodu do niepokoju.

Inna przyczyna bólu podbrzusza w pierwszym trymestrze ciąży to oczywiście rozpoczęcie procesu powiększania się macicy. Ten naprawdę niewielki narząd musi w trakcie całej ciąży rozciągnąć się i zwiększyć swoje rozmiary aż kilkaset razy – to zdecydowanie może sprawiać dyskomfort lub ból w dole brzucha. W połowie lub pod koniec pierwszego trymestru kobiety zaczynają także mieć problem z zaparciami i wzdęciami (z uwagi na działanie hormonów ciążowych, wpływających na spowolnienie perystaltyki jelit), dla których charakterystyczne są bóle podbrzusza. To ten moment, w którym pacjentka powinna wdrożyć do swojej diety dodatkową porcję produktów bogatych w błonnik oraz wypijać więcej wody.

Ból podbrzusza w drugim trymestrze ciąży

W drugim trymestrze ciąży kobiecie nadal mogą towarzyszyć wzdęcia oraz zaparcia, a powiększający się brzuszek u wielu pacjentek powoduje dyskomfort w okolicy lędźwiowej kręgosłupa – ból z tego miejsca promieniuje z kolei do pachwin i dolnej części brzucha. Oprócz tego wyróżniamy dwa czynniki, pojawiające się w drugim trymestrze ciąży, które – oprócz ekscytacji u przyszłej mamy – mogą niestety powodować dolegliwości bólowe. Pierwszy z nich to odczuwanie ruchów dziecka. Zazwyczaj ma to miejsce pomiędzy 18. a 20. tygodniem ciąży i bywa opisywane przez pacjentki jako uczucie bulgotania w brzuchu, przelewania się i wypełnienia (tak jak przy wzdęciach). Drugi fizjologiczny powód bólów dolnej części brzucha to tak zwane skurcze Braxtona-Hicksa. To krótkie spięcia macicy, które pojawiają się po 20. tygodniu ciąży. Są nieregularne i trwają krótko, więc raczej nie można pomylić ich z silnymi i regularnymi skurczami porodowymi. Skurcze Braxtona-Hicksa nie powinny stanowić powodu do niepokoju.

Ból podbrzusza w trzecim trymestrze ciąży

Ból podbrzusza w trzecim trymestrze ciąży wciąż związany jest z powiększaniem się macicy, a dodatkowo może być wyjątkowo dokuczliwy z uwagi na obrót dziecka i wstawianie się główki do kanału rodnego (co pociąga za sobą także zwiększony nacisk na pęcherz moczowy). Ciężarna wyraźnie odczuwa w tym okresie skurcze Braxtona-Hicksa, a później – bliżej 37.–38. tygodnia ciąży – również skurcze przepowiadające.

W trzecim trymestrze ból podbrzusza może promieniować także do spojenia łonowego oraz do pachwin, co powiązane jest z maksymalnym rozciąganiem się więzadeł oraz uciskiem na spojenie łonowe. Aby pomóc sobie w tym bólu, warto odwiedź fizjoterapeutę uroginekologicznego, który z jednej strony nauczy kobietę ćwiczeń i pozycji odciążających dno miednicy, a z drugiej może zastosować specjalne „tejpy” do podtrzymywania brzucha i odciążenia spojenia łonowego, ale też dolnej części kręgosłupa.

Zobacz również: Objawy porodu - jak rozpoznać, że zbliża się poród?

Ból brzucha w ciąży – jakie objawy powinny skłonić kobietę do wizyty u lekarza?

Istnieją pewne symptomy, które – jeśli towarzyszą bólowi podbrzusza w ciąży – zdecydowanie powinny stanowić powód do niepokoju oraz skłonić pacjentkę do wizyty u lekarza. Wśród tych objawów można wyróżnić:

• utrzymującą się przez kilka dni gorączkę, niepowiązaną z żadną inną infekcją (przeziębieniem, grypą);
• krwawienie z dróg rodnych – zarówno mniej intensywne plamienie, jak i obecności żywoczerwonej krwi czy skrzepów;
• upławy podbarwione krwią, o nieprzyjemnym zapachu i nietypowej konsystencji (odmiennej od konsystencji obecnego codziennie zdrowego śluzu);
• ból wyczuwany w pochwie (niektóre kobiety potrafią rozpoznać nawet konkretnie ból szyjki macicy);
• kłucie w pęcherzu, niemożność oddania moczu;
• złe samopoczucie, zbyt niskie lub zbyt wysokie ciśnienie, gwałtowne wymioty, biegunka utrzymująca się przez kilka dni i powodująca osłabienie organizmu;
• bóle brzucha o charakterze skurczowym, pojawiające się w równych odstępach, z odejściem wód płodowych (wizyta u lekarza jest konieczna zwłaszcza wtedy, gdy objawy te pojawią się w drugim trymestrze i na początku trzeciego – mogą bowiem świadczyć o wspomnianym powyżej porodzie przedwczesnym).

Szybką reakcję ciężarnej lub bliskich jej osób powinna wzbudzić zwłaszcza obecność ostatniego objawu lub kilku z wymienionych powyżej symptomów, występujących jednocześnie z bólem w dole brzucha – należy wówczas udać się na najbliższy SOR (szpitalny oddział ratunkowy) lub wezwać pogotowie.

 

Źródła:

1. dr n. med. V. Skrzypulec-Plinta, Bóle podbrzusza u ciężarnych [w:] „Medycyna Praktyczna”, 10.05.2013
2. A. Miturski, prof. zw. dr hab. med. A. Kwaśniewska, Ciężarna – gdy przychodzi do lekarza z bólem [w:] „Medical Tribune” 11/2016
3. Dr med. A. Bacz, Zmiany fizjologiczne u kobiet w ciąży [w:] „Medycyna Praktyczna”, 14.06.2021
4. Nowacka, M. Światek-Zdzienicka, R. Jarzębski, Stany zagrożenia życia w położnictwie [w:] „Anestezjologia Intensywna Terapia” 4/2004
5. Stukan, W. J. Kruszewski, M. Dudziak, A. Kopiejć, K. Preis, Niedrożność przewodu pokarmowego u kobiet ciężarnych [w:] „Ginekologia Polska” 84/2013