Pierwsze dwa tygodnie ciąży - objawy

Według metody określania terminu porodu, którą posługują się ginekolodzy (tak zwanej reguły Naegelego), za początek ciąży uznaje się pierwszy dzień ostatniej miesiączki. Pierwsze dwa tygodnie ciąży to specyficzny czas – zaliczany jest umownie do ciąży, chociaż... w ciąży kobieta tak naprawdę jeszcze nie jest. W tym czasie komórka jajowa, z której może powstać zarodek, dojrzewa w jajniku, a organizm przygotowuje się do zapłodnienia. Objawy, które wiele kobiet utożsamia z początkiem ciąży, jeszcze nie występują. Mimo to już od początku ciąży (a najlepiej jeszcze na etapie starań o dziecko) należy zadbać o zdrowy styl życia. Warto pomyśleć o zdrowej diecie i ewentualnie odpowiedniej suplementacji.

• Pierwsze tygodnie ciąży - jak dbać o siebie?
• Początek ciąży a dieta
• Kwas foliowy w pierwszych dwóch tygodniach ciąży
• Witamina D w pierwszych tygodniach ciąży
• Jod w diecie w pierwszych tygodniach ciąży
• Zmiany w organizmie zachodzące podczas pierwszego trymestru ciąży

Pierwsze tygodnie ciąży - jak dbać o siebie?

Tygodnie ciąży i termin porodu są liczone od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Termin ten może być później skorygowany na podstawie badania ultrasonograficznego (USG) w pierwszym trymestrze ciąży. Jest to dobry moment na zmianę stylu życia na zdrowszy, o ile wcześniej taki nie był (warto pomyśleć o tym jeszcze na etapie starań o dziecko). Należy zadbać o różnorodną dietę i odpowiednią ilość snu, utrzymać dotychczasową aktywność fizyczną, zrezygnować z używek oraz na tyle, na ile to możliwe, unikać stresu. Oczywiście należy podkreślić, że zdrowe nawyki powinny zostać z nami przez cały okres ciąży (a najlepiej jeszcze dłużej).

Początek ciąży a dieta

Jak dbać o siebie w pierwszych tygodniach ciąży? Podstawą jest odpowiednia dieta, którą można uzupełniać suplementami przeznaczonymi dla przyszłych mam. Zgodnie z aktualnymi wytycznymi ciężarna powinna przyjmować preparaty, które zawierają kwas foliowy, witaminę D3, jod i kwas DHA. Już od pierwszych tygodni ciąży należy zadbać o odpowiednią podaż wymienionych wyżej składników mineralnych i witamin. W ciąży wzrasta zapotrzebowania na te składniki, a dostarczenie ich organizmowi z pożywieniem w wystarczającej ilości może nie być łatwe, warto więc pomyśleć o wdrożeniu odpowiedniej suplementacji.

Dobrze przy tym wiedzieć, że stosowanie preparatów wielowitaminowych, które zawierają długą listę witamin, mikro- i makroelementów, nie jest wskazane i należy skonsultować je z lekarzem prowadzącym ciążę.

Kwas foliowy w pierwszych dwóch tygodniach ciąży

Początek ciąży to czas, kiedy należy zwrócić szczególną uwagę na kwas foliowy. Zgodnie z aktualną wiedzą zaleca się dietę bogatą w kwas foliowy wszystkim kobietom w wieku prokreacyjnym – jego dzienne spożycie powinno wynosić 0,4 miligrama na dobę. Idealnie byłoby, gdyby podstawowe źródło folianów stanowiła właściwie zbilansowana, zdrowa i różnorodna dieta, a jego uzupełnienie – leki lub suplementy. Źródłem kwasu foliowego są produkty takie, jak:

• pietruszka (liście i korzeń),
• biała fasola,
• brukselka,
• jarmuż,
• brokuły,
• szpinak,
• żółtko jaja kurzego.

Witamina D w pierwszych tygodniach ciąży

Wybierając dietę czy odpowiednie suplementy na czas ciąży, warto zwrócić uwagę również na to, czy pojawia się w nich witamina D. Jej głównym źródłem jest synteza skórna zachodząca pod wpływem promieni słonecznych. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników przestrzega, że ze względu na nasze warunki klimatyczne synteza skórna witaminy D w wystarczających ilościach jest możliwa tylko od marca do września (i to przy zachowaniu odpowiednich warunków, takich jak odpowiedni czas ekspozycji i brak kremów z filtrem UV). Zgodnie z powyższym PTGiP rekomenduje, aby kobiety ciężarne i karmiące piersią (bez obciążeń sugerujących niedobór witaminy D i z prawidłowym BMI) przyjmowały ją w ilościach 1500–2000 IU na dobę. Dawkę dobieramy w zależności od stężenia witaminy w surowicy krwi, a także masy ciała. Można zalecić podawanie jej w formie suplementów.

Jod w diecie w pierwszych tygodniach ciąży

Kobiety ciężarne mają większe zapotrzebowanie na jod. Dlatego według najnowszych rekomendacji zaleca się przyjmowanie jodu w ilości 150–200 mikrogramów na dobę przez wszystkie kobiety w ciąży bez chorób tarczycy w wywiadzie.

Zmiany w organizmie zachodzące podczas pierwszego trymestru ciąży

Pierwszy trymestr ciąży trwa od 1. do 13. tygodnia. Jest to czas dynamicznego rozwoju zarodka, a następnie płodu. Pod koniec tego okresu wykształcone jest łożysko, płód przypomina wyglądem noworodka (w badaniu USG można zobaczyć głowę, tułów, kończyny górne i dolne), a większość narządów jest już rozwinięta. Płód ssie kciuk, ziewa, przeciąga się, wykształcają się linie papilarne. W 13. tygodniu ciąży płód ma 7–8 centymetrów i waży około 30 gramów. Jednocześnie dochodzi do zmian w organizmie kobiety, które mogą prowadzić do pojawienia się pewnych objawów ciąży. W pierwszych tygodniach ciąży są to przede wszystkim: ból i obrzęk piersi, zmęczenie i senność czy bóle brzucha, rzadziej objawy, które kojarzone są jako pierwsze – nudności i wymioty.

 

Opracowano na podstawie:

1. D. Bomba-Opoń i inni, Suplementacja folianów w okresie przedkoncepcyjnym, w ciąży i połogu, „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 2, 2017, nr 5, s. 210–214.
2. M. Dineva, H. Fishpool, M.P. Rayman i inni, Systematic review and meta-analysis of the effects of iodine supplementation on thyroid function and child neurodevelopment in mildly-to-moderately iodine-deficient pregnant women, „The American Journal of Clinical Nutrition” 112, 2020, 2, s. 389–412.
3. A. Karowicz-Bilińska, E. Nowak-Markwitz i inni, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących, „Ginekologia Polska” 2014, 85 (5), s. 395–399.
4. J.W. Steele, S.E. Kim, R.H. Finnell, One-carbon metabolism and folate transporter genes: Do they factor prominently in the genetic etiology of neural tube defects?, „Biochimie” 173, 2020, s. 27–32.
5. A. Wendołowicz, E. Stefańska, L. Ostrowska, Żywienie kobiet w okresie ciąży, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 20, 2014, nr 3, 341–345.
6. M. Zimmer., P. Sieroszewski i inni, Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, „Ginekologia i Perinatologia Praktyczna” 5, 2020, nr 4, s. 170–181, https://www.ptgin.pl/sites/scm/files/2021-09/07.2020%20-%20Rekomendacje%20Polskiego%20Towarzystwa%20Ginekolog%C3%B3w%20i%20Po%C5%82o%C5%BCnik%C3%B3w%20dotycz%C4%85ce%20suplementacji%20u%20kobiet%20ci%C4%99%C5%BCarnych.pdf (dostęp 29.11.2022).