Planowanie ciąży krok po kroku – sprawdź, czego nie możesz zaniedbać

Świadome podejście do planowania ciąży to przede wszystkim przygotowanie organizmu na przyjście dziecka – wykonanie rutynowych badań, unormowanie niedoborów witamin i składników mineralnych czy stanu chorób przewlekłych. Jak planować ciążę? Od czego zacząć planowanie ciąży? Poznaj porady, które pomogą Ci zadbać o zdrowie maluszka.

• Od czego zacząć planowanie ciąży? Wizyta u ginekologa
• Planowanie ciąży - jakie badania wykonać?
• Planowanie ciąży - suplementacja

Od czego zacząć planowanie ciąży? Wizyta u ginekologa

Wiele kobiet uważa, że pierwsza ciążowa wizyta u ginekologa powinna się odbyć na krótko po zapłodnieniu. Nie jest to jednak prawda, ponieważ do ginekologa pacjentka powinna udać się jeszcze na etapie planowania ciąży. Celem takiej przedciążowej wizyty jest ustalenie czynników ryzyka, które mogłyby mieć wpływ na przebieg ciąży i porodu.

• Jak planować ciążę? Przedciążowa wizyta u ginekologa krok po kroku

Ginekolog podczas wizyt na etapie planowania ciąży zbiera dokładny wywiad dotyczący chorób przewlekłych i zażywanych na stałe leków. Wiele z nich może okazać się toksycznych dla płodu – na przykład niektóre leki przeciwcukrzycowe czy przeciwpadaczkowe. Istnieje wówczas konieczność zmiany leków jeszcze przed zapłodnieniem.

Szczególnie istotne w przypadku planowania ciąży jest także ustalenie, czy u pacjentki lub w jej najbliższej rodzinie dochodziło do przypadków poronień, obumarć wewnątrzmacicznych płodów, porodów przedwczesnych czy narodzin dzieci z wadami genetycznymi.

Istotny jest także wywiad dotyczący warunków zamieszkania i charakteru pracy zawodowej.

Kolejnym krokiem jest zebranie dokładnego wywiadu ginekologiczno-położniczego dotyczącego regularności cykli miesiączkowych, przebiegu poprzednich ciąż z uwzględnieniem ewentualnych powikłań oraz stosowanych do tej pory metod antykoncepcji.

Następnie lekarz przechodzi do badania ginekologicznego i USG. Pozwalają one upewnić się, że w obrębie narządów rodnych nie ma żadnych patologii utrudniających lub uniemożliwiających zajście w ciążę i jej utrzymanie. Jeżeli pacjentka nie miała wykonywanego badania cytologicznego w przeciągu ostatnich 6 miesięcy, lekarz pobiera także wymaz.

Sprawdź też: Przedciążowa wizyta u ginekologa – jak przebiega i czemu się ją zaleca? >>

Planowanie ciąży - jakie badania wykonać?

Jakie badania warto wykonać na etapie planowania ciąży? Oprócz badania ginekologicznego i USG przygotuj się na przyjście maluszka, wykonując poniższe rutynowe badania.

• Planowanie ciąży – morfologia krwi

Wykonanie morfologii krwi pozwoli zweryfikować ewentualną anemię, która mogłaby zagrażać prawidłowemu rozwojowi płodu.

• Planowanie ciąży – badanie moczu

Wiele infekcji układu moczowego u kobiet przebiega zupełnie bezobjawowo, a mogą się one rozszerzyć na błony płodowe i sam płód, prowadząc nawet do poronienia. Z tej przyczyny istotne jest wykonanie ogólnego badania moczu podczas planowania ciąży.

• Planowanie ciąży – toksoplazmoza i różyczka

Z reguły wykonuje się również badania w kierunku toksoplazmozy i różyczki, które należą do grupy patogenów TORCH, powodujących uszkodzenia płodu.

• Planowanie ciąży – wizyta u stomatologa

Kobieta planująca ciążę powinna także udać się na wizytę do stomatologa. Wszelkie zmiany próchnicze mogą być źródłem infekcji w całym ustroju, dlatego też należy je wyleczyć przed ciążą. Dodatkowo w jej trakcie niewskazane jest stosowanie znieczulenia, dlatego, aby zapewnić sobie bezbolesną wizytę, warto udać się do dentysty jeszcze przed zapłodnieniem. Ponadto podczas leczenia niezbędne okazuje się niekiedy wykonanie zdjęcia RTG zęba – w trakcie ciąży jest to niemożliwe.

• Planowanie ciąży – szczepienia

W przypadku kiedy przyszła mama nie miała wykonanych niektórych szczepień, np. przeciwko zapaleniu wątroby lub różyczce, powinna koniecznie nadrobić ten brak przed zajściem w ciążę. W trakcie ciąży przeciwwskazane są szczepienia żywymi szczepionkami, np. przeciwko różyczce. Zachorowanie przyszłej mamy jest natomiast bardzo groźne, zwłaszcza w pierwszym trymestrze, gdyż może prowadzić do uszkodzenia płodu.

• Planowanie ciąży – szczepienia

W przypadku kiedy przyszła mama nie miała wykonanych niektórych szczepień, np. przeciwko zapaleniu wątroby lub różyczce, powinna koniecznie nadrobić ten brak przed zajściem w ciążę. W trakcie ciąży przeciwwskazane są szczepienia żywymi szczepionkami, np. przeciwko różyczce. A zachorowanie na tę chorobę podczas ciąży jest bardzo groźne – w pierwszym trymestrze może nawet prowadzić do uszkodzenia płodu.

Planowanie ciąży - suplementacja

Przed zajściem w ciążę przyszła mama powinna zadbać o swój sposób odżywiania i utrzymanie lub osiągnięcie właściwej masy ciała. Zarówno niedowaga, jak i nadwaga lub otyłość wiążą się z powikłaniami niebezpiecznymi dla płodu. Z tej przyczyny ważne jest, aby na etapie planowania ciąży dieta kobiety była racjonalnie dobrana i odpowiednio zbilansowana. Warto także zadbać o uzupełnienie diety odpowiednimi suplementami.

Może Cię zainteresować: Dieta dla ciężarnej – jak się prawidłowo odżywiać? >>

• Planowanie ciąży – jak się przygotować, jakie suplementy wybrać?

Kluczowe suplementy podczas ciąży to kwas foliowy, DHA, witamina D oraz jod, ponieważ występuje potwierdzone wysokie ryzyko ich niedoborów w populacji. Te cztery istotne składniki rekomendowane przez Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników, mające pozytywny wpływ na rozwój dziecka i zdrowie mamy, znajdziesz w naszym suplemencie Mama DHA Premium +.

• Kwas foliowy

Za jeden z najważniejszych składników w okresie ciąży uznawany jest kwas foliowy, którym warto już miesiąc przed planowanym zapłodnieniem wzbogacić codzienną dietę, by przyjmować co najmniej 0,4 mg kwasu foliowego dziennie – korzystne jest kontynuowanie takiej diety do 3. miesiąca ciąży. W przypadku gdy u pacjentki lub w najbliższej rodzinie któregokolwiek z rodziców zdarzały się wady cewy nerwowej, lekarze sugerują zwiększyć tę ilość nawet dziesięciokrotnie. Foliany to substancje wspomagające odpowiednią produkcję krwi, utrzymanie prawidłowych funkcji psychologicznych i prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.

• DHA

Równie kluczowy w okresie planowania ciąży jest kwas dokozaheksaenowy (DHA), który wspomaga prawidłowy rozwój mózgu oraz oczu u płodu i niemowląt karmionych piersią, a także utrzymywanie prawidłowego widzenia i funkcjonowania mózgu przy stosowaniu 250 mg DHA dziennie.

• Witamina D

Zaleca się także suplementację witaminy D, która jest jedną z najważniejszych witamin dla starających się o dziecko. Okazuje się, że większość z nas cierpi na jej niedobory. Witamina D jest ważna dla prawidłowego funkcjonowania mięśni i układu odpornościowego. Pomaga w utrzymaniu zdrowych kości matki, a także sprzyja prawidłowemu wzrostowi i rozwojowi kości u dziecka.

• Jod

Jod jest istotny dla właściwej produkcji hormonów tarczycy i utrzymania prawidłowych funkcji poznawczych. Suplementowanie jodu pomaga również w odpowiednim funkcjonowaniu układu nerwowego. 

 

Opracowano na podstawie:

1. K. Annaduari et al., Preconception care: A pragmatic approach for planned pregnancy, „Journal of Research in Medical Sciences”, 2017;22:26.
2. G.H. Bręborowicz (red.), Położnictwo i ginekologia, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2016
3. http://ciaza.mp.pl/poczecie/61877,przygotowanie-do-ciazy (dostęp: 01.03.2020).
4. S.J. Genuis et al., Preconception Care: A New Standard of Care within Maternal Health Services, „BioMed Research International”, 2016;2016:6150976.